งานประเพณีบุญหลวง และการละเล่นผีตาโขน ประจำปี 2558
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานเลย โดยคุณสมฤดี จิตรจง ผู้อำนวยการภาค ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้นำคณะสื่อมวลชนจากกรุงเทพฯ เข้าร่วมชมงานประเพณีบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขน ประจำปี 2558 ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 26-28 มิถุนายนที่ผ่านมา ณ หน้าที่ว่าการอำเภอด่านซ้าย วัดโพนชัย และถนนแก้วอาสา อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย
งานประเพณีบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขน เป็นส่วนหนึ่งของ “งานบุญหลวง” ซึ่งถือเป็นงานบุญใหญ่ประจำปีของท้องถิ่นโดยรวมเอา “งานบุญพระเวส” (ฮีตเดือนสี่) และ “งานบุญบั้งไฟ” (ฮีตเดือนหก) เข้าไว้เป็นงานบุญเดียวกัน งานบุญพระเวสนั้นเป็นงานบุญที่จัดขึ้นเพื่อฟังเทศน์มหาชาติ ทั้ง 13 กัณฑ์ ซึ่งถือว่าได้รับอานิสงค์แรงกล้าบันดาลให้พบพระศรีอริยเมตไตรย์ในชาติหน้า ส่วนงานบุญบั้งไฟเป็นงานบุญที่จัดขึ้นเพื่อบูชาอารักษ์หลักเมืองและถือเป็นประเพณีการแห่ขอฝนให้ตกต้องตามฤดูกาล ในงานบุญหลวงนี้มีกองทัพ “ผีตาโขน” ได้ออกมาวาดลวดลายทั่วเมืองด่านซ้ายสร้างความสนุกสนานครื้นเครงให้กับขวนแห่ และมีการตกแต่งหน้ากากผีตาโขนเล็กสำหรับเก็บไว้เป็นของที่ระลึกด้วย
พิธีในวันแรกเริ่มเมื่อเวลา 02.30 น. เป็นพิธีเบิกพระอุปคุต โดยคณะพ่อแสนทุกคนจะนำอุปกรณ์ที่เตรียมมามีมีด ดาบ หอก ฉัตร ถือเดินตามขบวนจากวัดโพนชัยไปริมฝั่งแม่น้ำหมัน เพื่อเชิญพระอุปคุต (คือก้อนกรวดสีขาว) ในแม่น้ำ เล่าขานกันว่าเมื่อมีงานบุญใหญ่โตมักมีมารผจญจึงต้องเชิญพระอุปคุตมาเพื่อช่วยปราบมารให้ราบคาบ เมื่อได้พระอุปคุตแล้วก็นำใส่หาบเคลื่อนขบวนกลับมาทำพิธีที่หออุปคุต วัดโพนชัย ต่อมาในตอนรุ่งเช้าเป็นพิธีบายศรีสู่ชัวญเจ้าพ่อกวน เจ้าแม่นางเทียม ที่บ้านเจ้าพ่อกวน เมื่อเสร็จพิธีแล้วขบวนของเจ้าพ่อกวน-เจ้าแม่นางเทียมและ คณะพ่อแสนก็เคลื่อนไปยังวัดโพนชัย โดยบรรดาผีตาโขนใหญ่-น้อยทั้งหลายร่วมเดินในขบวนแห่ และเที่ยวหลอกล่อผู้คนที่มาร่วมงานอย่างสนุกสนานเมื่อขบวนแห่ไปถึงวัดก็ทำการเดินเวียนรอบอุโบสถ จำนวน 3 รอบ ถือเป็นการเปิด “งานบุญหลวง” วันโฮม ณ วัดโพนชัย
งานวันที่สอง ในช่วงเช้าขบวนแห่ประเพณีบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขนเริ่มต้นเคลื่อนขบวนจากถนนหน้าโรงเรียนอนุบาลด่านซ้ายไปยังวัดโพนชัย เหล่าบรรดาผีตาโขนจำนวนมากต่างมารวมกลุ่มกันอยู่ที่วัดโพนชัยวาดลวดลายเต้นตามจังหวะดนตรีที่สนุกสนานครื้นเครง ในช่วงบ่ายจะเป็นพิธีอันเชิญพระเวสสันดรเข้าเมือง (แห่พระเวส) เมื่อขบวนแห่ถึงวัดโพนชัยก็จะเดินเวียนรอบอุโบสถ จำนวน 3 รอบ ระหว่างนี้เจ้าพ่อกวนจะโปรยกัลปพฤกษ์ซึ่งก็คือ เหรียญเงินเหรียญทองให้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่แย่งกันเก็บไว้เพื่อเป็นสิริมงคลแก่ตัวเองเป็นที่สนุกสนาน และในช่วงนี้บริเวณหลังวัดโพนชัยก็มีการจุดบั้งไฟบูชาพญาแถนเพื่อขอฝน หลังจากแห่รอบอุโบสถเสร็จแล้ว บรรดาผู้เล่นผีตาโขนทั้งหลายจะนำชุดและอุปกรณ์ที่ใช้เล่นไปทิ้งลงแม่น้ำหมัน ถือเป็นการลอยเคราะห์ให้ไหลล่องไปกับแม่น้ำ (แต่ในปัจจุบันส่วนใหญ่จะเก็บไว้ใช้ประดับบ้านหรือไว้ใช้อีกในปีหน้า)
สำหรับในวันสุดท้ายจะเป็นพิธีเทศน์มหาชาติ 13 กัณฑ์ ตั้งแต่เช้ามืดเพื่อกล่อมเกลาจิตใจ และได้อานิสงส์ผลบุญแรงกล้า
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานเลย โทร. 042-812-812/ 042-811-405
email:This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. /www.facebook.com/tatloei